Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Chủ tịch EC Jean-Claude Juncker chứng kiến lễ ký Tuyên bố về việc chính thức kết thúc đàm phán EVFTA.
Ngày 2/12/2015, tại Brussels (Bỉ), với sự chứng kiến của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker, Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Vũ Huy Hoàng và Cao ủy Thương mại Liên minh châu Âu (EU) Cecilia Malmstrom đã ký Tuyên bố về việc chính thức kết thúc đàm phán Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu.
Hai bên đã khẳng định "Đây là thời khắc lịch sử trọng đại và là một dấu ấn đặc biệt kỷ niệm 25 năm quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và EU." Với kết quả này, Việt Nam và EU đã đạt được một bước tiến trọng yếu trong lộ trình tăng cường quan hệ đối tác chính trị toàn diện và sâu sắc giữa Việt Nam và EU, đặc biệt là quan hệ thương mại-đầu tư.
Các nội dung chính của Hiệp định gồm: Thương mại hàng hóa (lời văn về quy định chung và cam kết mở cửa thị trường), Quy tắc xuất xứ, Hải quan và thuận lợi hóa thương mại, Các biện pháp vệ sinh an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật (SPS), Hàng rào kỹ thuật trong thương mại (TBT), Thương mại dịch vụ (lời văn về quy định chung và cam kết mở cửa thị trường), Đầu tư, Phòng vệ thương mại, Cạnh tranh, Doanh nghiệp nhà nước, Mua sắm của Chính phủ, Sở hữu trí tuệ (gồm cả chỉ dẫn địa lý), Phát triển bền vững, Hợp tác và xây dựng năng lực, Pháp lý-thể chế. Hiệp định cũng bao gồm cách tiếp cận mới, tiến bộ hơn về bảo hộ đầu tư và giải quyết tranh chấp đầu tư.
Theo nội dung đã đạt được trong các vòng đàm phán, việc ký kết EVFTA sẽ giúp loại bỏ hơn 99% dòng thuế xuất khẩu từ Việt Nam sang EU và ngược lại, trong thời hạn từ 7 đến 10 năm. Hiệp định này sẽ mở ra cơ hội xuất khẩu các sản phẩm cốt lõi của Việt Nam như dệt may, da giày, thủy sản sang một trong những khu vực kinh tế phát triển và có yêu cầu chất lượng, kỹ thuật cao nhất thế giới.
Ngoài việc giúp hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam tiếp cận thuận lợi hơn với thị trường 500 triệu dân của EU, EVFTA cũng sẽ tạo ra lợi thế về đầu tư của EU. Tác động lớn nhất phải kể đến là các doanh nghiệp đầu tư vừa và nhỏ hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp phụ trợ, một mắt xích được coi là rất yếu kém của sản xuất công nghiệp Việt Nam, sẽ có được lợi thế lớn khi đầu tư sau EVFTA.
EVFTA là hiệp định đầu tiên EU đạt được với một quốc gia đang phát triển, được đánh giá là tạo nền tảng mới so với những hiệp định khác với các quốc gia đang phát triển khác. Với EVFTA, hai nước đã đạt được sự tự do hóa và cân bằng, cùng một giai đoạn chuyển đổi để Việt Nam có thể thích nghi.
FTA này tạo cơ hội tiếp cận thị trường mới trong lĩnh vực dịch vụ đầu tư mà cụ thể là tự do hóa thương mại trong dịch vụ tài chính, viễn thông, giao thông, bưu chính, chuyển phát nhanh. Ngoài xóa thuế quan, Việt Nam cũng sẽ gỡ hầu hết các loại thuế xuất khẩu. Việt Nam cũng sẽ mở cửa thị trường cho EU, thông qua dỡ bỏ hoặc hạ bớt những hạn chế trong sản xuất thực phẩm, đồ uống và phi thực phẩm. Việc bảo vệ các chỉ dẫn địa lý đại diện cho những sản phẩm nông sản hàng đầu cũng được tăng cường tại EVFTA.
EU hiện là đối tác thương mại lớn thứ 2 và là một trong hai thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Kim ngạch thương mại hai chiều Việt Nam-EU đã tăng từ 17,75 tỷ đôla Mỹ vào năm 2010 lên 36,8 tỷ đôla Mỹ năm 2014.
Trong 6 tháng đầu năm 2015, tổng thương mại hai chiều đạt 19,4 tỷ đôla Mỹ, tăng hơn 11% so với cùng kỳ năm 2014. Trong đó, xuất khẩu sang EU đạt 14,9 tỷ USD và nhập khẩu từ EU đạt 4,5 tỷ USD. Đặc điểm nổi bật trong cơ cấu xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và EU là tính bổ sung rất lớn, ít mang tính cạnh tranh đối đầu trực tiếp. Các nhóm hàng xuất khẩu chủ lực của ta sang EU là giày dép, dệt may, cà phê, đồ gỗ, hải sản.
EU cũng là nhà đầu tư lớn vào Việt Nam. Tính đến hết 6 tháng đầu năm 2015, có 23 trong số 28 nước EU đã đầu tư vào Việt Nam với hơn 2.100 dự án còn hiệu lực, tổng vốn đầu tư đăng ký đạt trên 38,4 tỷ USD. Các nhà đầu tư EU đã có mặt tại hầu hết các ngành kinh tế quan trọng của Việt Nam, tập trung nhiều nhất vào công nghiệp, xây dựng và một số ngành dịch vụ.
Khởi động từ tháng 6/2012, EVFTA đã trải qua 14 vòng đàm phán, kéo dài suốt từ tháng 10/2012 đến tháng 8/2015. Ngày 4/8, hai bên đã tuyên bố kết thúc cơ bản việc đàm phán các nội dung của hiệp định. Sau gần 4 tháng giải quyết các vấn đề về kỹ thuật còn tồn tại và hoàn thiện văn bản hiệp định, hai bên đã cùng nhau đi đến ký kết hiệp định theo đúng dự kiến. Sau khi ký kết, EVFTA sẽ còn phải trải qua bước phê chuẩn tại Quốc hội, trước khi chính thức được áp dụng.
Cúc Nhi